بیماری های سطوح بیرونی چشم معمولا در اثر عوامل محیطی خارج چشمی ایجاد می شوند. بعضی از آنها با درمان خانگی برطرف می شوند ولی بعضی دیگر جزو اورژانس های چشم پزشکی هستند، بنابراین شناخت علایم این بیماری ها و درمان به موقع آنها مهم است. در این مطلب به چند بیماری سطحی و شایع کره چشم (ابتدا در سطح ملتحمه و سپس در سطح پلک) اشاره خواهم خواهم کرد.
شایع ترین بیماری های ملتحمه چشم
ناخنک چشم، یکی از بیماری های ملتحمه چشم
یکی از بیماری های ملتحمه چشم که تقریبا بیماری بی خطری
هم هست، ناخنک چشم است. این بیماری را در افرادی که همیشه در معرض نور آفتاب هستند
و در فضای باز مثل دشت، دریا، کوه و... رفت و آمد می کنند یا در شیشه گری در معرض
اجاق های دودی یا در گرما و سرمای شدید کار می کنند، زیاد مشاهده می کنیم. ولی مهم ترین علت بروز آن اشعه ماورای
بنفش است. در بیماری ناخنک بافت اضافی روی ملتحمه چشم ایجاد می شود. توده سفید رنگ
و برجسته است و چون اشک به خوبی روی آن قرار نمی گیرد به مرور دچار خراش، التهاب و
قرمزی می شود.
در همین مرحله، درمان باید آغاز تا از سفت شدن بافت و پیشروی آن به سوی قرنیه جلوگیری شود. قرنیه بخش شفاف چشم است و اگر ضایعه گوشتی قرمز رنگ روی قرنیه را بپوشاند، شکل نازیبایی ایجاد می کند. ابتدا مشکل آستیگمات برای بیمار بوجود می آید ولی بعدها و با رشد ناخنک روی قرنیه جلوی بینایی گرفته می شود.
درمان ناخنک هایی که بزرگ هستند و سطح قرنیه را می پوشانند جراحی است ولی مشکلی بعد جراحی وجود دارد، خود ناخنک است. به دلیل احتمالا بالای عمود معمولا سعی می کنند تا وقتی ناخنک مشکلی ایجاد نکرده به آن دست نزنند ولی در مواقعی که رشد ناخنک پیشرونده است با عمل جراحی ناخنک را از چشم خارج می کنند و در این عمل مقداری از بافت ملتحمه حدود 4-3 میلی متر از جایی دیگر برداشته می شود. ماده شیمیایی به نام میتومایسین وجود دارد که بعد از جراحی به محل ناخنک زده می شود تا از عود جلوگیری کند ولی احتمال عود همیشه وجود دارد.
خشکی چشم، دیگر بیماری ملتحمه چشم
اشک انسان از 3 لایه موسین، چربی و آب تشکیل شده است.
وجود اشک در چشم انسان ضروری است. وقتی کسی سرما می خورد، بخش آبکی اشک کاهش می
یابد، در آلرژی ها، ترشح موسین کمتر می شود، در بیماری های ضعف سیستم ایمنی چربی
اشک کاهش می یابد. کاهش هر کدام از اجزای اشک باعث خشکی چشم می شود. علامت خشکی
چشم سوزش است. سوزش باعث می شود به مغز پیامی برسد که داخل چشم کمبود اشک وجود
دارد و ترشح اشک زیاد می شود.
به همین دلیل بیماران با شکایت ترشح زیاد اشک مراجعه می کنند. ولی اشک تحریکی که در اثر تحریک یک عامل خارجی ترشح می شود مربوط به ماده آبکی و حاوی آنزیم و مواد اسیدی و شوینده است و مقدار زیاد آن باعث سوزش و ناراحتی و حتی می تواند باعث زخم پوست اطراف چشم شود. بدن انسان نیاز به اشک با لطافت مناسب و با ترکیب متناسبی از 3 ماده سازنده آن دارد. درست است که اشک بخشی از سیستم دفاعی چشم است ولی این در صورتی است که موقت باشد نه دائمی. مثلا در اثر وارد شدن گرد و خاک درون چشم ترشح شه باشد.
بیش از 90 درصد از علت خشکی چشم مربوط به سالمندان است. البته مصرف بعضی از داروها و بیماری ها نیز باعث خشکی چشم می شود. امروزه قطره های اشک مصنوعی وجود دارند که مانند اشک طبیعی عمل می کنند و باعث برطرف شدن خشکی چشم می شوند.
آلرژی فصلی که در اثر گرده گل و یونجه و... در فضا پخش می شود، نیز باعث آبریزش می شوند. طول مدت آلرژی های فصل معمولا 7-5 سال و هر سال یکی- دو بار در بیماران به شکل شدید بروز می کند. دوره شدید بیماری، اغلب یکی- دو هفته طول می کشد ولی به مرور و با گذشت زمان خود به خود بهتر می شود. آبریزش و خارش شدید می تواند باعث آسیب به بافت قرنیه و ایجاد بیماری قوز قرنیه شود. البته این بیماری ارثی و ژنتیکی است ولی در افرادی که آلرژی شدید و خارش زیاد دارند، قوز قرنیه مشاهده می شود. توصیه این است که بیماران حتما برای درمان به پزشک مراجعه کنند و منتظر بهبود خود به خودی نباشند.
متن کامل مقاله در وبسایت نوآورد قابل مشاهده است.
- ۹۴/۱۱/۱۹